Uzay teknolojisi Dünya'ya nasıl yarar sağlıyor?

Geçen ay, Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) kesintisiz insan varlığının 20. yıl dönümüydü. ISS'deki yaşamı iyileştirmeye yönelik bilimsel araştırmalar, uzay teknolojisinde sayısız gelişmeye yol açmanın yanı sıra Dünya'daki insanlara da birçok yarar sağladı. Astronotların uykusuzluktan kaçınmalarına yardımcı olmak için geliştirilen LED aydınlatma teknolojisi ev içi kullanıma uyarlandı, astronotları sıfır yer çekiminde zinde tutmaya yönelik bir ağırlık kaldırma sistemi ise ev egzersizlerinde kullanılıyor.

Şimdi de ISS için su arıtma sistemi tasarlayan bir şirket, en çok ihtiyaç duyulan yerlerde temiz içme suyu sağlama potansiyeline sahip yan teknolojiler geliştiriyor.

Doğanın filtresi

ISS'de, nemden idrara kadar her su damlasının filtrelenip yeniden kullanılması gerekiyor. Ancak NASA'ya göre mevcut sistem çok ağır, 90 günde bir değiştirilmesi gerekiyor ve bazı kirletici maddeleri filtrelemiyor.

Danimarkalı şirket Aquaporin A/S, akuaporin adı verilen proteinleri kullanan yeni bir sistem geliştirdi. Aquaporin A/S CEO'su Peter Holme Jensen, "Bu, aslında suyun canlı hücrelerin hücre zarından geçmesini sağlayan mekanizma." diyor. Doğada bu proteinler bitki köklerinin topraktan su emmesini ve iki böbreğimizin günde birlikte yaklaşık 45 galon sıvı filtrelemesini sağlıyor. Çok seçici oldukları için kirletici maddelerin geçmesini önlüyorlar.

Bunu uzayda test eden NASA, mevcut sistemini Aquaporin’inki ile değiştirmeyi düşünüyor, ancak aynı teknoloji yeryüzüne uygun kullanımlar da sunuyor.

Dünya çapında 2 milyarı aşkın kişinin temiz içme suyuna erişimi yok; gelişmiş ülkelerde ise pek çok kişi musluk suyuna temizliğine güvenmiyor. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hanelerin yarısından fazlası su kaynaklarının kalitesinden endişe duyarken Avrupalıların yalnızca % 55'i direkt musluktan su içiyor.

Ancak Aquaporin’in sunduğu teknoloji bu konuda yardımcı olabilir. Şirket, mikrokirleticileri ve mikroplastikleri atık sudan uzaklaştırmak ve denize karışmalarını önlemek için Danimarka'nın en büyük kamu atık su kuruluşu olan BIOFOS ve Macaristan'daki UTB Envirotec dâhil olmak üzere bazı atık su şirketleriyle çalışıyor.

BIOFOS'ta yapılan bir araştırma, akuaporinlerin, atık sudaki mikroplastik ve mikrokirleticilerin% 95'inden fazlasını geleneksel sistemlerden çok daha az enerji kullanarak temizlediğini gösterdi.

Araştırmayı yöneten BIOFOS inovasyon yöneticisi Dines Thornberg, "Muazzam bir potansiyele sahip." diyor. "Bence Aquaporin sistemi ileride atık sudan temiz ve uygun fiyatlı içme suyu yaratmada öncülük edebilir. Böyle teknolojilerle dünyanın birçok yerinde su kıtlığından kaynaklanan zorlukları giderebileceğimiz konusunda son derece iyimserim."

Evde temiz su

Jensen, bir tahmine göre 2025 yılına kadar 24 milyar dolar değerine ulaşabilecek bir sektör olan evsel su arıtma pazarına girmek için de bir fırsat yakaladı.

Aquaporin A/S, geçen ay elektriksiz çalışan ev tipi bir tezgâh altı filtreleme sistemini piyasaya sürdü. Sistemin maliyeti 650 € ve şirket şu anda Avrupa pazarını hedefliyor. Önümüzdeki iki yıl içinde Amerika Birleşik Devletleri'ne ve ardından Hindistan ve Çin'e kadar genişlemeyi planlıyor.

Üretim arttıkça uzun vadede su sıkıntısı çeken bölgeler için uygun fiyatlı bir ürün sunmayı hedefliyor. "Gerçekten bir fark yaratabileceğimize inanıyorum." diyor Jensen.

Ana Moreno, CNN Business  |  Kopenhag, Danimarka (CNN Business)