Girişimci ve kendi adına çalışanlar için sosyal güvenlik, iş hayatının en temel konularından birini oluşturuyor. Türkiye’de bu kesimin sosyal güvenlik şemsiyesini sağlayan yapı, 4/B olarak bilinen BAĞ-KUR sistemi olarak göze çarpıyor. Kendi işini kuran kişilerin yasal yükümlülüklerini yerine getirirken, aynı zamanda işlerinin idari ve finansal süreçlerini dijitalleştirerek yönetmesi büyük önem taşıyor. Özellikle bağkur primi takibi ve resmi evrakların düzenlenmesi gibi zorunlulukların kolaylıkla yerine getirilmesi, süreçlerin sürdürülebilirliği açısından kritik rol oynuyor. Vodafone Dijital Çözümler, e-dönüşüm hizmetleriyle bu kayıt ve takibat yükümlülüklerini hafifletme olanağı sunuyor. Serbest meslek erbabının en temel idari yükümlülüklerinden olan faturalandırma ve muhasebe süreçlerinde kolaylık sağlayan ön muhasebe çözümü işletme yönetimini bir üst seviyeye taşıyor. Bu yazıda, kendi adına çalışanlar için hayati öneme sahip olan bağkur nedir, kapsamı, primleri ve diğer sosyal güvenlik sistemleriyle arasındaki farklara detaylı bir şekilde değiniyoruz.

BAĞ-KUR Nedir?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bünyesinde yer alan 4/B sigortalılık türü, sıkça araştırılan bağkur nedir sorusunun yanıtını oluşturuyor. BAĞ-KUR; esnaf, sanatkâr, serbest meslek sahipleri ve şirket ortakları gibi kendi adına ve hesabına çalışanların sosyal güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuş bulunuyor. 2006 yılında 5510 sayılı Kanun ile SGK çatısı altında 4/b tanımıyla yeniden düzenlenmiş olan bu sigortalılık türü, kişilerin hastalık, yaşlılık, malullük ve ölüm gibi sosyal risklere karşı güvence altına alınmasını sağlıyor. Kendi işini kuran bir kişinin devlete karşı olan sorumluluğu, bu kapsamda sigortalı olma ve düzenli bağkur primi ödeme zorunluluğu ile başlıyor. Kanun, belirlenen şartları taşıyan her bireyin bu kapsama girmesini zorunlu tutuyor; bu durum da bağkur zorunluluğu kavramını ortaya çıkarıyor.

Kimler Zorunlu 4/B (BAĞ-KUR) Sigortalısı Sayılmaktadır? (Kapsam)

5510 sayılı Kanun, hangi meslek gruplarının ve ticari faaliyetlerin 4/B (BAĞ-KUR) kapsamında zorunlu sigortalı sayılacağını net bir şekilde tanımlıyor. Bu kapsama dahil olan kişiler, Kanun’un öngördüğü şekillerde prim ödemekle yükümlü oluyor.

Zorunlu BAĞ-KUR kapsamına giren başlıca gruplar şunlardan oluşuyor:

1. Ticari Kazanç veya Serbest Meslek Kazancı Sahipleri: Gelir Vergisi Kanunu'na göre ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar.
2. Şirket Ortakları: Anonim şirketlerin kurucu/yönetim kurulu üyesi ortakları ve limited şirket ortakları.
3. Köy ve Mahalle Muhtarları: Seçilmiş muhtarlar, görevleri süresince zorunlu BAĞ-KUR sigortalısı sayılıyorlar.
4. Tarım Sektöründe Kendi Adına Çalışanlar: Kanunda belirtilen limitler dahilinde tarımsal faaliyetlerde bulunan kişiler de değerlendiriliyor.

Bu gruplarda yer alan kişiler için bağkurlu nasıl olunur sorusu, “resmiyette işe başlama ile” şeklinde yanıtlanmış oluyor. Kapsamdaki bir kişinin aynı anda 4/A (SSK) kapsamında sigortalı olmasını gerektirecek bir işte çalışmaması durumunda, BAĞ-KUR sigortalılığı devam ediyor. Yani, kendi hesabına çalışanlar için bağkur ödemek zorunlu mu sorusunun cevabı, yasal bir yükümlülük olduğu için kesinlikle "evet" oluyor. Bu karmaşık süreçlerin yönetiminde, serbest çalışanların resmi evraklarını, prim tarihlerini ve iş takiplerini düzenli yapmaları önem kazanıyor. Vodafone’un dijital çözümlerinden biri olan iş takibi çözümü, bu gibi yasal zorunlulukların takip edilmesinde büyük kolaylıklar sunuyor.

BAĞ-KUR Sigortalılığının Çeşitleri ve İsteğe Bağlı Sigortalılık

BAĞ-KUR sigortalılığı temel olarak zorunlu sigortalılık esasını barındırmakla beraber isteğe bağlı sigortalılık seçenekleri de sunuyor.

A. Zorunlu Sigortalılık

Bu sigortalılık, ticari faaliyet yürütenler ve şirket ortakları için geçerli olup, kişi kanunen belirlenen en az prim tutarını ödemekle yükümlü oluyor.

B. İsteğe Bağlı Sigortalılık

Türkiye’de zorunlu sigortalı olmayan, 18 yaşını doldurmuş kişiler isteğe bağlı sigortalı olabiliyorlar. Bu kapsamda ödenen bağkur primi, kişinin seçtiği prim matrahına göre belirleniyor ve kişinin dilediği zaman sonlandırma hakkı bulunuyor. İsteğe bağlı sigortalılık, özellikle ev hanımları veya yurtdışında çalışan Türk vatandaşları için büyük önem taşıyor. İsteğe bağlı sigortalı olanlar için de bağkur prim gün sayısı birikmeye devam ediyor ve bu günler gelecekteki emeklilik hesaplamalarında önemli bir yer tutuyor.

BAĞ-KUR (4/B) Sigortalılık Başlangıcı ve SGK’ya Bildirilmesi

BAĞ-KUR sigortalılığının başlangıcı, kişinin ilgili faaliyete başladığı gün kendiliğinden başlıyor. İlgili vergi dairesine kayıt veya şirket tescil tarihi, sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Kişi, faaliyete başladığı tarihten itibaren 15 gün içinde SGK’ya bildirim yapmakla yükümlü bulunuyor.  Faaliyete başlamak, aslında bağkurlu nasıl olunur sorusunun yasal yanıtını oluşturuyor. Kendi işini kuran bir girişimcinin bu yasal süreçleri aksatmaması, bağkur emeklilik şartları açısından önem taşıyor. İşletmelerde bu tür hesaplamaların yapılması beraberinde, kritik evrakların ve resmi yazışmaların güvenliğini sağlamak amacıyla Vodafone siber güvenlik çözümü kullanılması, işletme verilerinin korunmasında büyük avantaj sağlıyor.

BAĞ-KUR Sigortalılığı Ne Zaman Sona Erer?

BAĞ-KUR (4/B) sigortalılığı, kişinin Kanun kapsamındaki zorunlu olma niteliğinin ortadan kalkmasıyla sona eriyor. Bu sona erme halleri başlıca şunlardan oluşuyor; Ticari faaliyetin veya şirket ortaklığının sona ermesi, ölüm, emeklilik veya 4/A (SSK) kapsamında bir işte çalışmaya başlanması.

Sigortalılığın sona erdiği tarih itibarıyla kişi için bağkur ödemek zorunlu mu sorusu da ortadan kalkıyor. Bu nedenle, kişinin faaliyetine son verdiğini SGK’ya zamanında bildirmesi, gereksiz bağkur primi tahakkukunu önlemek açısından büyük önem taşıyor. İş süreçlerini düzenli olarak kayıt altına almak ve resmi yazışmaları arşivlemek için Vodafone Business tarafından sunulan office 365 gibi dijital araçları kullanmak, bu tip resmi bildirimlerin takibi ve ispatı için önemli faydalar sağlıyor.

Prim Tahakkuk ve Tahsilat İşlemleri

BAĞ-KUR (4/B) sigortalılarının ödemesi gereken primler, Kanun'da belirlenen alt ve üst sınırlar dahilinde, genellikle brüt asgari ücrete endeksli olarak hesaplanıyor. Bağkur primi tutarı, belirlenen gelir basamaklarına göre hesaplanıyor. Primlerin, tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekiyor.

B. Prim Borçlanması (Bagkur Borclanmasi)

Bagkur borclanmasi uygulaması, sigortalıların bazı yasal süreleri (örneğin doğum, askerlik süreleri) borçlanarak bağkur prim gün sayısı hanesine eklemesini mümkün kılıyor. Özellikle askerlik ve doğum borçlanması, bağkur emeklilik şartları için gereken prim gün sayısını tamamlama açısından kritik öneme sahip bulunuyor. Borçlanma talebi SGK’ya yapılıyor ve hesaplanan prim tutarının belli bir süre içinde ödenmesi gerekiyor.

SSK (4/A) ile BAĞ-KUR (4/B) Arasındaki Farklar

Sosyal güvenlik sistemindeki en temel ayrım, ücretli çalışanlar (4/A - SSK) ile kendi adına çalışanlar (4/B - BAĞ-KUR) arasındaki farklılıklardan kaynaklanıyor. Ssk ve bağkur farkı, prim ödeme şekilleri, emeklilik şartları ve prim gün sayısı hesaplamaları gibi birçok alanda kendini gösteriyor.

A. Sigortalı Olma Şekli

• 4/A (SSK): Sigortalılık, işveren tarafından işe giriş bildirgesi verilmesiyle başlıyor. Primler, çalışanın ücretinden kesilerek işveren tarafından ödeniyor.
• 4/B (BAĞ-KUR): Sigortalılık, kişinin faaliyete başlamasıyla kendiliğinden doğuyor. Primler, sigortalının bizzat kendisi tarafından ödeniyor.

B. Emeklilik Şartları

Genel olarak, 4/A (SSK) sigortalıları, bağkur prim gün sayısı açısından karşılaştırıldığında, aynı yaş ve sigortalılık başlangıcı için 4/B (BAĞ-KUR) sigortalılarına göre daha az prim gün sayısı ile emekli olma hakkı elde ediyor. Bu fark, sgk ile bağkur arasındaki fark nedir sorusunun en belirgin yanıtlarından birini oluşturuyor.

C. Birden Fazla Sigortalılık

Kişinin aynı anda hem 4/A hem de 4/B kapsamında sigortalı olması durumunda, öncelik sırasına göre tek bir sigortalılık kapsamında prim ödenmesi esas kabul ediliyor. Genellikle 4/A sigortalılığının 4/B’ye göre öncelikli olması anlamına geliyor.

BAĞ-KUR Emeklilik Şartları ve Güncel Düzenlemeler

Bağkur emeklilik şartları, sigortalılık başlangıç tarihine, cinsiyete ve mesleğe göre farklılık gösteriyor. Temelde yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için üç temel şartın bir arada sağlanması gerekiyor: Belirli bir yaşın tamamlanması, gerekli bağkur prim gün sayısı şartının yerine getirilmesi ve belirli bir sigortalılık süresinin geçmiş olması.

A. Yaşlılık Aylığı Şartları

5510 sayılı Kanun’a göre, 2008 yılından sonra sigortalı olanlar için yaş ve prim gün sayısı şartları kademeli olarak artıyor. Kadın ve erkek sigortalılar için, 9000 gün (25 yıl) veya bazı istisnai durumlarda daha az prim gün sayısı ile yaş şartını sağlama durumu söz konusu olabiliyor. Genel eğilim, emeklilik yaşının yükselmesi ve prim gün sayısının artırılması yönünde oluyor.

B. Güncel Düzenlemeler ve Planlama

Kendi adına çalışan bir birey için bağkur emeklilik şartları büyük önem taşıyor. Primlerin düzenli ödenmesi, eksik günlerin bagkur borclanmasi ile tamamlanması ve sigortalılık başlangıç tarihinin doğru tespiti, planlamanın temelini oluşturuyor. BAĞ-KUR yükümlülüklerinin doğru yönetilmesi, işletmenin genel finansal sağlığını da doğrudan etkiliyor. Günümüzde BAĞ-KUR ödemelerinin ve emeklilik süreçlerinin takibi, büyük ölçüde dijitalleşmiş durumda.

Bağkur nedir, kimleri kapsar ve bağkur ödemek zorunlu mu gibi sorular, her girişimcinin yanıtını bilmesi gereken temel yasal yükümlülükleri işaret ediyor. Zorunlu sigortalılık kapsamına giren her birey, düzenli bağkur primi ödemesi yaparak hem mevcut sağlık güvencesini sağlıyor hem de gelecekteki bağkur emeklilik şartları için temel adımı atmış oluyor. Ayrıca, 4/A (SSK) sistemi ile olan ssk ve bağkur farkı detayları ve sgk ile bağkur arasındaki fark nedir sorusuna verilen yanıtlar, kişisel kariyer planlamasında hangi sigortalılık türünün avantajlı olacağını anlamak açısından büyük bir önem taşıyor. BAĞ-KUR primlerinin, bağkur prim gün sayısı takibinin ve resmi yazışmaların doğru ve zamanında yapılması oldukça önemli. Bu işlemlerin takibi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) dijital dönüşümünü kaçınılmaz kılıyor. Vodafone Dijital Çözümler, e-fatura, e-defter gibi ön muhasebe çözümleriyle BAĞ-KUR yükümlüsü olan işletme sahiplerinin finansal kayıtlarını ve resmi süreçlerini güvenli bir ortamda yönetebilmesini mümkün kılıyor. Dijitalleşme, resmi süreçlerde hata yapma riskini en aza indirerek hem BAĞ-KUR takibini çok daha kolay hale getirebilir hem de işinizin sürekliliğini sağlamak ve yasal yükümlülüklerinizi hatasız yerine getirmek için Vodafone'un dijital çözümlerinden faydalanmaya hemen başlayabilirsiniz.