15. Yılında Vodafone’un Türkiye Ekonomisine Etkileri

2021’de Türkiye’de 15 yılını dolduran Vodafone’un ekonomik etkilerini değerlendirmek amacıyla Politika Analiz Laboratuvarı (PAL) tarafından bir ekonomik etki analizi çalışması gerçekleştirilmiştir.

Çalışma kapsamında, başta GSYH ve istihdam katkıları olmak üzere, Vodafone değer zincirinde ortaya çıkan makroekonomik etkiler tespit edilmiş; bunun yanında Vodafone’un ekosistemi üzerindeki geliştirici ve dönüştürücü etkileri araştırılmıştır. Ayrıca, Vodafone’un kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik alanındaki etkileri de iktisadi bir perspektiften analiz edilmiştir.

15. Yılında Vodafone’un Türkiye Ekonomisine Etkileri Raporuna ulaşmak için tıklayın.

Rapor Özeti

GSYH etkisi

24 milyon mobil abone ile 1,2 milyon firmaya yeni nesil bağlantı ve dijital servisler sunan Vodafone’un Türkiye ekonomisine etkilerinin başında GSYH’ye (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) yaptığı katkı gelmektedir. Etki analizi sonuçlarına göre, Vodafone ekosistemi 2020-21 mali yılında Türkiye GSYH’sine 28 milyar TL’lik katkı yapmıştır. Bu katkı, Türkiye ekonomisinde ortaya çıkan katma değerin binde 5,6’sına denk gelmektedir. Vodafone’un 15 yılda Türkiye ekonomine sağladığı doğrudan, dolaylı ve tetiklenen GSYH katkısının reel değeri ise yaklaşık 334,4 milyar TL’dir.

İstihdam etkisi

Tedarikçilerden, satış kanallarına, teknoloji ortaklarından, çağrı merkezlerine kadar yayılan Vodafone değer zinciri, 2020-21 mali yılında toplamda 127 binin üzerinde tam zaman eş değerinde (TZE) istihdam oluşturmuştur. Bu istihdamın 3 bini Vodafone Holding ile doğrudan, 55 bini ise tedarikçiler, çağrı merkezleri ve bayiler üzerinden dolaylı olarak gerçekleşmektedir. Yaklaşık 69 bin kişilik TZE istihdam ise ücret, vergi gibi bileşenlerin yurtiçi ekonomiye yeniden katılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Vodafone Holding bünyesinde sağlanan her 1 kişilik istihdam, Türkiye ekonomisinde 41 kişilik istihdamı tetiklemektedir.

Yatırımlar

Türkiye’nin dijitalleşmesine katkı sağlayan Vodafone hizmetlerinin sürdürülebilirliği, Vodafone’un altyapı şebekesine ve teknolojisine sürekli olarak yatırım yapmasını gerektirmektedir. Bu yönde, Vodafone’un son 15 yılda gerçekleştirdiği yatırımın reel değeri 63 milyar TL olarak hesaplanmıştır.

Yerli teknoloji ekosistemini geliştirme

Vodafone’un yatırım harcamaları, Türkiye’de orta ve yüksek teknoloji segmentindeki üretime ve Ar-Ge kapasitesine de önemli katkılar yapmaktadır. Son 5 yılda, 553 milyon TL değerindeki teknoloji tedariği yerli belgeli  ürünlerden sağlanmıştır. Tedarikçi anketine katılan firmaların %84’ü Vodafone’un cesur davranarak yerli tedarikçiyi desteklediğini belirtmektedir.

Ar-Ge ve yenilik

2017-2020 döneminde Vodafone Teknoloji Hizmetleri’nin Ar-Ge harcamaları 1,6 katına çıkmış, 54,3 milyon TL değerine ulaşmıştır. Vodafone kendi bünyesindeki Ar-Ge’nin yanı sıra değer zincirinde de önemli bir Ar-Ge faaliyetini tetiklemektedir. Tedarikçi anketi katılımcılarının %56’sı Vodafone ile iş ortaklığının Ar-Ge faaliyetlerinin artırdığı belirtmektedir.

Büyüme

Vodafone’un büyümesi şirketin değer zinciri etrafında oluşan ekosistemi de büyütmekte ve geliştirmektedir. Tedarikçilerin %92’si Vodafone ile çalışmanın firmalarının büyümesine katkı sağladığını, %84’ü ise Vodafone’un satın alma politikasının kendilerini geliştirdiğini belirtmiştir. Bayilerin %80’i büyüme süreçlerinde Vodafone’un kendilerini desteklediğini ve büyümeye teşvik ettiğini ifade etmektedir.

Dijitalleşme ve verimlilik

Vodafone, dijitalleşme çözümleri yoluyla da değer zincirinde verimlilik artışlarına katkı sağlamaktadır. Bayi anketi katılımcılarının %81’i yazılım ve teknoloji kullanma-dijitalleşme konusunda, %70’i ise operasyonel verimlilik konusunda Vodafone’un kendilerini olumlu etkilediğini belirtmiştir. Vodafone, değer zincirinin en ucunda yer alan kurumsal müşterilerinin de dijitalleşmesi üzerinde etkilidir. Vodafone KOBİ Müşteri Anketi sonuçlarına göre, dijital çözümlerden yoğun olarak faydalanan KOBİ’lerin %86’sı bu yatırımların verimliliklerini, %83’ü karlılıklarını, %81’i ise iş hacimlerini artırdığını belirtmiştir.

İnsan kaynağı gelişimi ve bölgesel kalkınma

Vodafone, değer zinciri paydaşlarında insan kaynağını da geliştirmektedir. Bayi anketi katılımcılarının %79’u Vodafone’un verdiği personel eğitimlerinin faydalı olduğuna dikkat çekmektedir. Tedarikçi anketi katılımcılarının ise %80’i Vodafone ile çalışmanın firmalarında insan kaynağı gelişimine katkı sağladığını belirtmektedir. Türkiye’nin 81 ilinde istihdam sağlayan Vodafone değer zincirinin bölgesel kalkınma açısından özellikle 11 ilimizde önemli katkılarının olduğu görülmektedir. Bu illerde hizmet sektörü istihdamı içinde Vodafone ekosisteminin payı ortalama %1 olup, Elazığ’da %1,6, Mardin’de %1,4, Afyonkarahisar ve Gümüşhane’de %1,3’tür (Türkiye geneli %0,3).

Kadın istihdamı

Değer zincirindeki yüksek kadın çalışan oranı ile Vodafone, Türkiye’de kadın istihdamının gelişiminde öncü bir rol üstlenmektedir. Türkiye genelindeki kadın çalışan oranı %31’ken beyaz yaka çalışanlar için bu oran %37’dir. Vodafone Holding’de ise kadın çalışan oranı %44; bayilerde %40, çağrı merkezlerinde ise %70’tir. Bayi anketi katılımcılarının %81’i Vodafone’un kadın istihdamını, %77’si ise kadın girişimciliğini teşvik ettiğini düşünmektedir. Tedarikçi anketi katılımcılarının ise %72’si Vodafone’un iş yaşamında kadının güçlenmesi konusunda etkili olduğunu belirtmektedir.

Çevresel sürdürülebilirlik

Vodafone abone sayısı son yıllarda hızla artarken harcanan enerji neredeyse aynı düzeyde kalmıştır. 2018-2020 döneminde Türkiye’de kişi başı enerji tüketimi %10 artarken Vodafone’un abone başına enerji tüketimi %12 azalmıştır. Vodafone bu yıl %100 yenilenebilir enerji hedefine planlanan tarihten 3 yıl daha erken ulaşarak, şebekesinin tamamında %100 yenilenebilir enerji kullanan ilk ve tek operatör olmuştur. Tedarikçi anketi katılımcılarının %80’i Vodafone’un sorumlu faaliyetler yürütmelerine katkı sağladığını belirtirken, %84’ü Vodafone’un kendilerinden talep ettiği standartları tedarikçilerinden talep ettiklerini belirtmektedir.

Pandemi etkilerinin azaltılması

Vodafone’un pandemi sürecindeki destekleri, değer zinciri içinde farklı paydaş gruplarının pandemiyle mücadele gücünü artırmıştır. Bu süreçte sağlık çalışanları ve öğrenciler başta olmak üzere bireysel müşterilerin yanı sıra kurumsal müşteriler ve bayi çalışanlarını da kapsayan toplam 115 milyon TL değerinde destek sağlanmıştır.Bayi anketi katılımcılarının %82’si Vodafone’un bu süreçte mücadele güçlerini artırdığını, tedarikçi anketi katılımcılarının ise %53’ü pandemi etkilerinin azaltılmasına katkı sağladığını belirtmektedir. Vodafone ayrıca, kendi bünyesinde ve çağrı merkezlerinde yeni nesil çalışma yaşamının (uzaktan, hibrit çalışma) öncüsü olmuş, müşterileri üzerinde ise bunun kolaylaştırıcısı olmuştur.