7. Tarım teknolojilerinin faydaları

Bütün bu anlattıklarım çerçevesinde faydaları nasıl özetleyebiliriz, biraz da ona değinmek istiyorum. Veriyi artık teknoloji vasıtasıyla daha rahat erişebilir durumdayız. Üreticiler daha fazla bilgiye sahipler ve karşı karşıya kaldıkları pazar piyasa koşullarına yönelik daha fazla bilgi görüyorlar, okuyorlar, takip edebiliyorlar. Bu elbette sizin risklerinizi azaltma da kullanacağımız bir araç haline geliyor. Aynı zamanda riski azaltmanın yanı sıra riski daha iyi yönetmenizi sağlıyor. Özellikle Türkiye gibi küçük arazi büyüklüğüne sahip olan ülkelerde, bu ek bilgiyi kullanarak daha önce yapamayacağınız yatırımları yapmanız, daha önce belki ekemeyeceğiniz ürünleri ekmeniz, belki daha önce katma değer tarafında işleme tarafında aklınıza gelmeyen uygulamaları hayata geçirmeniz, bunların hepsi teknoloji vasıtasıyla söz konusu olabiliyor ve nihai olarak da elbette veriminizi, üretkenliğinizi artırmanız, kalitenizi artırmanız, dolayısıyla gelirinizi arttırmanız teknoloji vasıtasıyla mümkün hale geliyor.

İşin bir de emek boyutu var elbette, kısmen az önce buna değindim, ama emek önemli, iş gücü önemli. Teknoloji burada da size tasarruf sağlıyor. Hem mekanizasyon tarafında hem işin sulama boyutunda olsun, ilaçlama boyutunda olsun, gübreleme boyutunda olsun farklı teknolojilerin uygulanması vasıtasıyla emekten de ciddi miktarda tasarruf etmeniz söz konusu. Karar vermede size destek oluyor teknoloji, yani sizin tereddütte olduğunuz durumlarda veya tanımsal üretimin çok iyi bilmediğiniz noktalarında yine bu teknoloji vasıtasıyla size iletilen bilgiler, bu gerek cep telefonu uygulamaları olsun, gerek internet sayfalarından olsun, belki de yazılımları kullanarak elde edeceğiniz bilgiler vasıtasıyla üretim faaliyetlerini yerleştirmeniz söz konusu olabiliyor. Teknoloji şeffaflığı da sağlıyor. Hep tüketici tarafına vurgu yaptım, yani dünyanın nasıl değiştiği, tüketicinin talepleri nasıl değiştiği ve üreticinin bu tüketici taleplerine göre kendi üretimi nasıl değiştirmesi gerektiğine vurgu yaptım. Burada şeffaflık ön plana çıkıyor, yani sizin ne kadar kimyasal kullandığınız, hayvanlara ne kadar antibiyotik verdiğiniz, o hayvanın nasıl kesildiği, bitkisel tarafta da hayvancılık tarafında da ürününüzün soğuk zincire nasıl girdiği, ne kadar orada kaldığı, lojistiğinin nasıl gerçekleştiği gibi tüm bu farklı aşamalara yönelik şeffaflık ortaya çıktığında, üretici ile tüketici arasında bir güven unsuru oluşuyor. Tüketicinin hayatımızı bu kadar etkilediği bir durumda, sizin o tüketiciyle aranızda oluşturacağınız güven elbette sizin satışlarınızı ve nihai olarak gelirlerinizi olumlu olarak etkileyecek faktörler şeklinde ortaya çıkıyor.

Üretici tarafındaki faydalara değindim, ama genel olarak tarım ve gıda sektöründe ne tür iyileştirmeler yapıyor diye düşündüğünüzde, bu dijital teknolojiler vasıtasıyla aslında belirsizliği azaltıyorsunuz. Yani daha fazla bilginin hem kullanımınız hem de paylaşımınız sektördeki farklı paydaşlar arasındaki iletişimi güçlendiriyor, koordinasyonu artırıyor ve elbette bütün bu paydaşlar arasında güven unsurunu oluşturuyorsunuz. Dijital dönüşümün gerçekleşmesi için kamu tarafında da çeşitli roller düşüyor. İşte bu izlenebilirlik, takip edilebilirlik kamunun da kullanabileceği bir araç haline geliyor ve bazı durumlarda destek teşvik politikalarının da bu çerçevede daha fazla bilgiyi kullanarak kamuyu oluşturması söz konusu olabiliyor. İşbirlikleri ortaya çıkıyor, yani daha önce sizin hiç tanımadığınız, hiç bilmediğiniz üreticilerle girdi tedarikçileriyle tüketicilerle bir araya gelmeniz söz konusu oluyor ve burada da yine verimi arttırmanız, o iletişimin kurulması vasıtasıyla birbirinizden haberdar olmanız söz konusu. İnternetten satış yapabiliyorsunuz mesela, yani hiç görmediğiniz, neresi olduğunu bilmediğiniz bir yere bile sizin bir online satış platformundaki reklamınızı gören, tanıtımınızı gören, ürününüzü gören tüketici sipariş vererek bu ürünü satın alması mümkün olabiliyor.

Yeni iş modelleri karşımıza çıkıyor, dedim. Bunun örneklerini cep telefonu uygulamalarında da görüyorsunuz. Traktör firmalarının cep telefonu uygulamaları var, girdi tedarikçilerinin var, teknoloji firmalarının cep telefonu uygulamaları var, finans kurumlarının cep telefonu uygulamaları var. Bunlar vasıtasıyla bu firmalar aracılığıyla size teknolojiyi iletebiliyor. Gübre uygulamanızda finansal imkanlara erişiminizde bazen ürününüzü satmanızda bütün bunlar destek olacak iş modelleriyle karşınıza çıkabiliyor. İzlenebilirliğe vurgu yaptım.

Bu izlenebilirlik tarafında yine güncel olarak AR-GE pilot projelerden ticarileşmeye başlamış projelere geçiş noktasında olduğumuz blok zinciri uygulamaları var. Blok zincirinin çok basit haliyle izlenebilirlik, takip edilebilirlik teknolojileri, bunların yapıldığı süreçler, ister bitkisel üretimle ilgili olsun ister hayvanlara yönelik bir hayvansal ürünlere yönelik üretim yapın, hatta balıkçılık yapın, üretiminizi nasıl gerçekleştirdiğinizi, ürününüzü nasıl hasat ettiğinizi, hayvansal ürünlerin nasıl üretildiğini çok yakından takip eden bu güçlerin ürüne bağlı olarak soğuk zincire nasıl girdiği, nasıl bir lojistik sürecinden geçtiği, perakendeye nasıl geldiği, bütün bunları takip ettiğiniz sistemler, aslında bu izlenebilirlik, takip edilebilirlik başlığı altında blok zinciri uygulamalarıyla hayata geçiyor. Burada bir balıkçılık örneği var. Balığın hangi noktada yakalandığını görebiliyorsunuz, nasıl soğuk zincire girdiğini görüyorsunuz, nasıl işleme tesisine geldiğini görüyorsunuz, perakendeye gidişini ve tüketiciye erişimini adım adım burada takip etmeniz mümkün. Yani bir tüketici cep telefonunu market rafındaki pazardaki bir ürünün üstüne tuttuğu zaman, ki biraz sonra örneğini göstereceğim, bütün bu süreçten tüketiciye kadar geçen bütün süreci izlenebilir hale getiriyorsunuz. Bu da elbette hem tüketicinin sizin ne kadar kaliteli bir üretim yaptığınıza inanması için faydalı oluyor, ama aynı zamanda sektördeki bütün paydaşların disipline edilmesi açısından da önemli hale geliyor.

İkinci bir uygulama Avrupa'dan bir yumurta yetiştiricisinde yumurtanın hangi çiftlikte, hangi tavuk tarafından üretildiği, bu tavuğun nasıl beslendiği, ne kadar yem aldığı, ne tür yemlerle beslendiğini takip edebiliyorsunuz. Yumurtanın ne zaman toplandığı, ne zaman işleme tesisine gittiği, perakende zincirine girdiği ve market raflarına geldiği bütün bunları yine izlenebilirlik projeleri çerçevesinde teknoloji vasıtasıyla çok yakından takip edebiliyorsunuz. Bu izlenebilirlik nasıl tüketici tarafından algılanıyor? Tüketici cep telefonundan bir uygulamayı çalıştırarak market rafındaki, kasaptaki perakende bir ürünün üzerine tutarak burada olduğu gibi, mesela bir etin, önceden vurgu yaptığım bütün süreçlerini çok yakından takip edebiliyor. Veya sizin yetiştirdiğiniz bir ürün, sağdaki resimde bir ceviz görüyorsunuz. O cevizin üstüne cep telefonunu tuttuğunuz zaman o cevizin içerisindeki besin değerlerinin ne olduğunu da tüketici görebiliyor. Dolayısıyla artık teknoloji çok farklı noktalarda o bilgiyi, hem üretim tarafında, hem aktarımı vasıtasıyla, hem işlenmesi ve katma değer ürüne dönüştürülmesi açısından üreticilere çok farklı şekillerde destek olabiliyor.