10. Endüstri 4.0 ve Değişim Dalgaları 

Artık günümüzde biz KOBİ'ler olarak imalat endüstrisi, kalıp kesme endüstrisi diyoruz. Endüstri 4.0 bize daha çok şey kattı. Her şey endüstri oldu: turizm endüstrisi, eğitim endüstrisi, otel endüstrisi, çay bahçesi endüstrisi, kahve endüstrisi gibi. Çünkü endüstri dediğimizde içerisinde imalat, hizmet, süreç ve çalışanlar var. Her şeyi endüstriye dönüştürmeye başladık. Artık bu dijital yüzeylerle etkileşerek daha karlı ve üretken hale dönüşecek. Şimdi size 7-8 tane daha örnek göstermek istiyorum.

İnsansız arabalar, insansız dronlar, tekerlekteki bilgisayara bağlı sensörler, yapay zeka destekli vinçler, yapay zeka destekli dronlar, mobil uygulamalar, beyin dalgasıyla yönlendirdiğimiz robotların olduğu dünyada birçok örneği görüyoruz. Diğer taraftan savaş endüstrisi, uçak endüstrisi tamamen dijital tasarım ve test süreçlerine geçmiş vaziyette. Örnekte gördüğünüz gibi meşhur Dassault Aviation şirketi simülasyonlarla yaptığı ürünleri yine sanal ortamlarda test edebiliyor, performansını izleyebiliyor. Bu işin bayraktarlığını yapan bir Alman firması Bosch, imalat süreçlerine dijital entegrasyonu sokmuş, dijital ürünler çıkarmış, dijital sensörler çıkarmış. Bunları aynı zamanda hem fabrikalarında kullanıyor, hem de bu ürünleri pazarlayarak kendi ile birlikte çalışacak olan küçük tedarik şirketlerine bunları pazarlamaya çalışıyor. Fabrikalarındaki tüm araçlar birbirleriyle gerçek zamanlı konuşuyor.

Beşinci örnekte mobil telefonlarla işçiler vardiya programlaması yapabiliyorlar. Altıncı örnekte makine tezgahları uzaktan çalıştırılabiliyor, uzaktan bakımları yapılabiliyor, uzaktan ürün geliştirmeleri takip edilebiliyor. Yedinci örnekte dünyanın büyük devlerinden Zara lojistikte dijital uygulamalar kullanarak depolarda ve marketlerdeki ürünlerini anlık sayabiliyor, stoklarını çıkartabiliyor. Gördüğünüz gibi dijital otomasyon çağı bize birçok yeni imkan getirmiş. Artık imkansız diye bir şey yok.

Yapay zekanın daha çok başında olduğumuzu tekrar söyleyelim. İnsanın yerini bunlar tutmayacak. Ülkemizde böyle söylemler var: "Artık insan evde mi oturacak, insan tatil mi yapacak?" Bilakis, çok daha değerli olduğumuz bir döneme geçiyoruz. Çünkü insan bunları programlayacak, insan bunlarla ilişki kuracak. Otomasyon dijitalleşme ile birlikte veri analizi, veri madenciliği ve veri mimarisi gelişecek. Bu arada kariyerler ve üniversiteler de gelişecek, öğrenciler bu alanlarda uzmanlık alanına geçecek. Yazılım çok önemli. Algoritma geliştirme ve kodlama niye bu kadar öne çıktığını anladık değil mi? Küçük yaştan öğretebileceğimiz kodlama felsefesi diğer yaşlara geçtiğinde robotların kodlanması ve dijital algoritmaların geliştirilmesi son derece önemli bir alan olacağını görüyoruz.

Yapay zeka, robotlar, üç boyutlu yazıcılar, dijital pazarlama, geleceğin trendleri. Tabii ki bunları konuşurken bazen bana şöyle sorular geliyor: "Hocam matematik, geometri, fizik, kimya ne olacak?" Tabii ki, bunlar devam edecek, ama bunlar sanayi toplumunun öncelikli araçlarıydı. Biz şimdi yeni akıllı bir toplumu konuşuyoruz. Akıllı toplumunda o araçlar zaten var, onları gidip bulabiliyoruz, Cloud'da veri getirebiliyoruz. Entegre almak kolay artık, türevde almak kolay, zaman servisi de çözmek kolay, periyodik cetveli bulmakta kolay. Yani, bizim öğrencilik dönemimizde periyodik cetvel çok önemliydi, bugün ise zaten onlar Cloud'da var. Bundan 20-30 yıl öncesinde ilaççılar moleküller yaparken deneyler yapıyorlardı, şimdi matematiksel modellemeler mevcut. Demek ki bilgi var, bu bilgiyi nasıl kullanacağız? Onun için yazılım lazım, kod lazım, yapay zeka lazım, yazıcı üreticiler lazım. Bunlar için çok paramız mı lazım, ne yapalım? Bunları artık uygulayıp yapabilmemiz için ilk önce firmamızı anlamamız gerekiyor. Bunu yıllardır Kaykayoğlu Leevesxen Grubu olarak, bizim yaptığımız bir çalışma var.

Firmanın endüstri 4.0'a ne kadar hazır olduğunu görmemiz lazım. Bu nedenle ilk önce gidip bir Denetin (Audit) yapmamız lazım. Bu firma endüstri 4.0'a ne kadar hazır? Beni dinleyenler çevrelerindeki üniversitelerden yararlanabilirler, danışmanlık firmalarından yararlanabilirler, çocuklarından yararlanabilirler. Ancak, bu işe başlamak için ilk önce iyi bir Denetin (Audit) yapmak gerekiyor, iyi bir ön çalışma yapmak gerekiyor. Yoksa gidip üç boyutlu bir printer satın almanın bir anlamı yok. Alırsınız, bir süre sonra dersiniz "Daha iyisini alsaydım", sonra bir büyüğünü alırsınız, işinize yaramaz; daha sonra bir büyüğünü daha alırsınız, o da işinize yaramaz. Endüstri 4.0'da bu adımlara hazırlanmak için iyi bir Denetin (Audit) çalışması yapmak lazım.

Genelde Denetim (Audit) çalışmaları 7 adımdan oluşuyor. 1. adım, firmayı iyi anlatmak. Firma ne yapıyor? Önümüzdeki yıllarda ne yapacak? Ürün ve hizmet süreçleri neler olacak? Pazar durumu ne? Yeni bir pazara mı gidecek, yoksa mevcut pazarda mı kalacak? Bunları anlamamız lazım. 2. adım, stratejiler. Hangi alanlarda büyüyeceğiz? Hangi teknolojilerde büyüyeceğiz? Var olan teknolojilerimizi nasıl geliştireceğiz?

İkinci adımda bunları anlamamız gerekiyor. 3, 4, 5, 6 ve 7. adımlar ise sizin ne kadar akıllı bir işletme olacağınızla ilgili. Akıllı bir fabrika mı olmak istiyorsunuz? Ne kadar akıllı? Bunun aşamalarını yapacağız. Operasyonlarınızı ne kadar akıllı yapmak istiyorsunuz? %107, %207, %307, %407, %100? Buna karar vermeniz lazım, Akıllı Analiz (Smart Analysts). Örneğin, ürünleriniz var; banyo leğeni üretiyorsunuz. Onu ne kadar "akıllı (smart)" yapmanız gerekiyor? İçine su koyduğunuz zaman sıcaklığını mı göstersin? Şimdi demek ki ürünlerinize ne kadar akıllılık katmak istiyorsunuz. akıllı data, ne kadar çok veri toplamak istiyorsunuz? 7. bölüm ise çalışanlarınızı nasıl akıllı hale getireceksiniz?

Bu 7 adımı yapmadan endüstri 4.0 ve dijitalleşmeye geçmenizi hiç önermem. Bu 7 adımı yapmak çok zor değil, ancak belirli bir mesai harcamanız gerekiyor, belli bir ufuk harcamanız gerekiyor, belli bir strateji hazırlamanız gerekiyor, şirketinizde çalışan herkesi bu sisteme dahil etmeniz gerekiyor. Böylelikle endüstri 4.0 trendlerini gördük, nereden başlayacağımızı gördük, yaklaşık 20 önemli örneği anlattım. En sonunda ise bir firmanın endüstri 4.0'a nasıl başlayacağını anlatarak 5. bölümümüzü bitirmiş oluyoruz. Birazdan 6. bölümümüzde buluşacağız. 6. bölümümüzde dijitalleşme ve iş modellerini anlatacağız. Tekrar teşekkür ediyorum.